Khi nào nên cho trẻ uống sữa bò?

Tại sao các chuyên gia khuyên bạn không nên cho trẻ dưới 12 tháng tuổi uống sữa bò?

Có nhiều lý do không nên cho trẻ chưa đầy 1 tuổi uống sữa bò.

Trẻ còn nhỏ chưa thể tiêu hóa sữa bò hoàn toàn và dễ dàng như sữa mẹ hoặc sữa công thức. Vì trong sữa bò có chứa hàm lượng protein và khoáng chất cao, có thể tích tụ ở thận còn non yếu của bé. Ngoài ra, sữa bò có hàm lượng chất sắt, vitamin C và các chất dinh dưỡng khác không hợp lý cho trẻ sơ sinh. Nó thậm chí có thể gây ra bệnh thiếu máu do thiếu sắt (iron-deficiency anemia) ở một số trẻ em, vì protein trong sữa bò có thể gây kích ứng niêm mạc của hệ tiêu hóa, dẫn đến bé đi ngoài ra máu. Cuối cùng, sữa bò không cung cấp các chất béo lành mạnh cho sự phát triển của trẻ.

Tuy nhiên, khi hệ tiêu hóa của bé cứng cáp để uống sữa bò thì sữa trở thành một thành phần quan trọng trong chế độ ăn uống của bé. Đó là một nguồn cung cấp giàu canxi , giúp xương và răng chắc khỏe, giúp điều hòa sự đông máu và kiểm soát cơ bắp. (Xem thêm bài Canxi trong chế độ ăn uống của trẻ).

Ngoài ra, sữa là một trong số ít nguồn cung cấp vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi và là yếu tố quyết định giúp phát triển hệ xương cho bé. Đa số các sản phẩm sữa ở Mỹ đều được tăng cường vitamin D. (Tia cực tím từ mặt trời cũng là một nguồn cung cấp vitamin D khác, nhưng phần lớn trẻ đều xoa kem chống nắng khi ra ngoài nên da không tiếp xúc với tia cực tím.)

(Xem thêm bài Vitamin D trong chế độ ăn uống của trẻ.)

Trong sữa có đầy đủ protein cho quá trình phát triển của bé cũng như carbohydrate nhằm cung cấp năng lượng mỗi ngày cho bé tập đi. Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy, nếu con bạn nhận được đủ canxi ngay từ lúc ban đầu, bé sẽ ít có nguy cơ mắc bệnh huyết áp, đột quỵ, ung thư ruột kết và gãy xương hông về sau.

Vậy nên cho bé trong độ tuổi tập đi uống bao nhiêu sữa là đủ?

Theo Viện Hàn Lâm Nhi Khoa Hoa Kỳ (AAP), hầu hết trẻ em sẽ có đủ canxi và vitamin D nếu uống từ 16 đến 20 oz (2 đến 2,5 cốc) sữa bò mỗi ngày. Bạn nên cho bé đủ 1 tuổi uống sữa nguyên kem (trừ khi bé có nguy cơ béo phì cao).

Bạn không nên cho bé uống quá 3 cốc sữa mỗi ngày, nếu không bé sẽ no và không ăn được các loại thực phẩm khác mà bé cũng cần cho chế độ ăn uống của mình. Nếu bé vẫn còn khát, hãy cho bé uống nước.

Tôi có nên cho bé trong độ tuổi tập đi uống sữa không béo hay sữa ít béo không?

Trong hầu hết các trường hợp thì bạn chưa nên cho bé uống một trong hai loại sữa này ở độ tuổi này của bé. AAP khuyến cáo rằng trẻ trong tuổi tập đi (khoảng 1 tuổi) nên uống sữa nguyên kem, vì trẻ ở độ tuổi này cần hàm lượng chất béo cao trong sữa nguyên kem để duy trì việc tăng cân và giúp cơ thể hấp thu vitamin A và D. Sữa không béo thì không thích hợp bởi vì nó cung cấp lượng protein và khoáng chất quá cao cho trẻ em ở độ tuổi này. Khi bé được 2 tuổi, bạn có thể quyết định chuyển sang sữa không béo hoặc ít béo miễn là trẻ vẫn phát triển tốt.

Lưu ý: Nếu bạn bị thừa cân hoặc béo phì, hoặc gia đình có tiền sử về bệnh béo phì, cholesterol cao, hoặc bệnh về tim mạch, bác sĩ của con bạn có thể khuyên bạn nên lựa chọn sữa ít béo (loại sữa 2% béo) cho bé từ 1 tuổi trở về sau.

Nếu bé trong độ tuổi tập đi không thích uống sữa bò thì tôi có cách nào giúp bé thích uống sữa?

Một số trẻ háu ăn sẽ uống sữa bò ừng ực ngay lập tức. Tuy nhiên, một số trẻ khác lại cảm thấy do dự khi thay đổi từ sữa mẹ sang sữa bò vì cấu trúc, hương vị và kể cả nhiệt độ của sữa bò cũng khác hẳn so với sữa mẹ.

Trong những trường hợp đó, trước tiên, bạn hãy thử trộn sữa bò với một ít sữa mẹ hoặc sữa công thức (trong trường hợp trẻ uống sữa công thức) (1 phần sữa bò với 3 phần sữa mẹ hoặc sữa công thức). Sau đó, bạn từ từ thay đổi tỷ lệ cho đến khi trẻ có thể uống 100% sữa bò. Việc phối trộn sữa như thế này cũng giúp trẻ thích nghi dần với việc uống sữa ở nhiệt độ phòng.

Nếu bé không thích uống sữa, bé có thể sẽ không uống đủ yêu cầu tối thiểu là 2 ly mỗi ngày. Nếu vậy, bạn có thể thử những cách sau đây để tăng lượng sữa vào chế độ ăn của bé: thêm sữa vào chén ngũ cốc ăn sáng, cho bé ăn sữa chua, phô mai tươi (cottage cheese), bánh pudding, kem sữa trứng hoặc kem sữa lắc cho các bữa ăn nhẹ. Dùng sữa thay vì nước để nấu súp cho bé. Cho thêm các loại nước sốt hoặc nước dùng chế biến từ sữa vào các món thịt hầm của bé.

Tôi phải làm gì nếu con tôi không thích bất kỳ sản phẩm nào từ sữa? Phải làm sao nếu bé bị dị ứng sữa hoặc bố mẹ là người ăn chay thuần?

Nếu bé không hấp thụ đủ canxi và vitamin D từ sữa và các sản phẩm khác từ sữa, có lẽ do bé không dung nạp được sữa hoặc do gia đình bạn là người ăn chay thuần, trong trường hợp này bác sĩ nhi khoa khuyên bạn nên sử dụng các chế phẩm bổ sung canxi và vitamin D cho bé.

Tôi có nên mua loại sữa hữu cơ hoặc sữa không có hormone (kích thích tố) cho bé không?

Chưa có bằng chứng cho thấy những loại sữa này sẽ tốt hơn cho trẻ nhỏ, nhưng tất nhiên là những loại sữa này thì vô hại với trẻ. (Sữa hữu cơ có xu hướng đắt hơn sữa thường). Bạn nên đọc thêm về vấn đề chất kích thích tố tăng trưởng trong sữa và các sản phẩm thực phẩm hữu cơ trước khi quyết định mua các loại sữa này.

AAP cảnh báo rằng bạn không nên cho trẻ uống sữa “sống” hoặc sữa chưa qua thanh trùng. Vì nếu chưa qua thanh trùng, sữa có thể chứa vi khuẩn hoặc ký sinh trùng có hại gây bệnh nghiêm trọng hoặc thậm chí tử vong.

Bé có thể bị dị ứng sữa không?

Dị ứng sữa bò thực sự (liên kết đến 1.b.b.14) tương đối ít phổ biến. Theo AAP, chỉ 2 – 3% trẻ em bị dị ứng với sữa và hầu hết các trẻ sẽ tự khỏi khi lên 3 tuổi. (Tìm hiểu sự khác biệt giữa dị ứng sữa và chứng không dung nạp lactose.)

Nếu con bạn uống sữa công thức có thành phần chính là sữa bò khi còn bé mà không có bất kỳ vấn đề gì, bạn có thể yên tâm rằng bé có thể dung nạp các loại sữa bò thông thường. Ngay cả những em bé bú sữa mẹ hoàn toàn trong năm đầu tiên vẫn có thể dung nạp sữa bò do bé đã quen với việc hấp thu protein của sữa bò từ trong sữa mẹ (trừ khi mẹ của bé không dùng bất kỳ sản phẩm sữa nào).

Nếu con bạn uống sữa công thức có thành phần chính là sữa đậu nành khi còn bé (do bác sĩ khuyên dùng) thì bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu cho con uống sữa bò. Bác sĩ có thể khuyên bạn nên bắt đầu với một thức uống đậu nành có bổ sung vitamin D và canxi. (Xem những  khuyến cáo của các chuyên gia về sữa đậu nành hoặc sữa gạo đối với các bé không thể uống sữa bò).

Các triệu chứng chính của dị ứng sữa là có máu trong phân, tiêu chảy và nôn mửa. Nếu bé bị bệnh chàm (eczema), nổi mề đay, phát ban xung quanh miệng và cằm, nghẹt mũi mãn tính, sổ mũi, ho, thở khò khè, hoặc khó thở, đó có thể là những dấu hiệu cho thấy hệ hô hấp bị ảnh hưởng bởi dị ứng sữa. Nếu bé có các triệu chứng này, bạn nên tìm bác sĩ để được tư vấn thêm.

Nếu trẻ đột ngột bị khó thở hoặc khó nuốt thức ăn, hãy đưa trẻ đến phòng cấp cứu gần nhất. Bé có thể đã bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng đe dọa tính mạng.

Nếu con bạn được xác định là bị dị ứng sữa bò, bạn cần tránh các loại thực phẩm như phô mai tươi, sữa đặc, kem, sữa chua, bơ thực vật có chứa sữa, bơ sữa, sôcôla sữa và bột sữa. Thông qua luật về nhãn mác cho thực phẩm năm 2004, tất cả các chất gây dị ứng phải được đánh dấu rõ ràng trên bao bì sản phẩm thực phẩm – trong trường hợp này, nhãn thực phẩm có ghi “sữa” sẽ giúp cho người tiêu dùng nhận biết các sản phẩm có thành phần từ sữa.

Tài liệu tham khảo

http://www.babycenter.com/0_cows-milk-when-and-how-to-introduce-it_1334703.bc