Rủi ro và tác dụng phụ của chế phẩm bảo vệ sức khỏe

Chế phẩm bảo vệ sức khỏe là một nhóm thuộc thực phẩm chức năng. Cũng như dược phẩm, chế phẩm bảo vệ sức khỏe (dietary supplements) cũng có những rủi ro và tác dụng phụ. Tuy nhiên, những nhà sản xuất lại không bắt buộc phải nghiên cứu trên người để chứng minh rằng chế phẩm bảo vệ sức khỏe là an toàn. Ngoài ra, không giống với dược phẩm, chế phẩm bảo vệ sức khỏe hầu như được tự kê toa mà không thông qua các nguồn thông tin y tế như bác sĩ, y tá hoặc dược sĩ. (tham khảo bài Quy định sản xuất chế phẩm bổ sung)

Có rất nhiều thông tin sai lệch về vấn đề này. Ngay cả những người có hiểu biết về thực phẩm chức năng, cũng rất khó để tìm ra những thông tin đáng tin cậy về sự an toàn và nguy cơ tiềm ẩn khi sử dụng chế phẩm bảo vệ sức khỏe.

Một trong những chức năng của Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) là theo dõi sự an toàn của các chế phẩm bảo vệ sức khỏe. FDA đã theo dõi các báo cáo về ngộ độc, tổn thương hoặc phản ứng từ những chế phẩm bảo vệ sức khỏe. Và những nhà sản xuất chế phẩm bổ sung đã được yêu cầu phải báo cáo những tác dụng phụ nguy hiểm của sản phẩm cho FDA. Một số ca đã được báo cáo trên website của FDA trước đó. Những thông tin gần đây của FDA đã cho thấy rằng số ca được báo cáo vẫn tiếp tục tăng lên theo mỗi năm:

• 2010: có 1.009 báo cáo về các biến cố bất lợi của chế phẩm bảo vệ sức khỏe
• 2011: có 2.047 báo cáo về các biến cố bất lợi của chế phẩm bảo vệ sức khỏe
• 2012: có 2.844 báo cáo về các biến cố bất lợi của chế phẩm bảo vệ sức khỏe

(Tham khảo bài Khác biệt trong quy định của FDA về thuốc điều trị và chế phẩm bảo vệ sức khỏe)

Năm 2013, với trường hợp bị tác dụng phụ của chất bổ sung (như là vitamin, thảo mộc, bột protein và các loại thực vật khác) chiếm hơn 100.000 cuộc gọi đến Trung tâm Kiểm soát Chất độc Hoa Kỳ. Trong đó, có đến 8.000 ca được báo cáo điều trị tại trung tâm chăm sóc sức khỏe. Theo ghi nhận của Trung tâm Kiểm soát Chất độc Hoa Kỳ, có hơn 1.000 trường hợp bị ảnh hưởng từ mức độ trung bình đến nghiêm trọng. Ngoài ra, con số thống kê trên không bao gồm các trường hợp bị tác dụng phụ từ những chế phẩm bổ sung điện giải và khoáng chất, những chất bổ sung này đã gây ra 2.500 ca phải  điều trị tại trung tâm chăm sóc sức khỏe, với 350 trường hợp ảnh hưởng từ mức độ trung bình tới nghiêm trọng và 2 nạn nhân đã chết, theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát Chất độc Hoa Kỳ.

Hầu hết những người  gặp tác dụng phụ không mong muốn, ngộc độc hoặc sự phản ứng thuốc với chế phẩm bảo vệ sức khỏe lại không gọi đến Trung tâm Kiểm soát Chất độc hoặc nhà sản xuất. Điều đó có nghĩa là số liệu chúng ta có được gần như rất nhỏ so với số liệu thực tế.

Nếu sử dụng đúng cách chắc chắn một số loại chế phẩm bảo vệ sức khỏe có thể giúp làm giảm nguy cơ bệnh tật, làm giảm sự khó chịu gây ra bởi một vài loại thuốc nào đó hoặc trong một số trường hợp nhất định hoặc đơn giản là làm bạn cảm thấy tốt hơn (nâng cao chất lượng cuộc sống của bạn). Và hầu hết mọi người đều có thể sử dụng chế phẩm bảo vệ sức khỏe một cách an toàn theo hướng dẫn liều lượng nhất định. Tuy nhiên, việc dùng chế phẩm bảo vệ sức khỏe có thể gây nguy hiểm, đặc biệt cho những bệnh nhân đang điều trị ung thư.

Một vài lưu ý với bệnh nhân đang điều trị ung thư

Có một vài cách mà những chất dùng trong chế phẩm bảo vệ sức khỏe có thể gây ảnh hưởng đến những bệnh nhân đang điều trị ung thư. Ví dụ, một số thực phẩm chức năng làm da nhạy cảm và phản ứng mạnh trong khi tiến hành xạ trị. Bệnh nhân tiến hành xạ trị nên nói với bác sĩ của họ trước khi dùng bất cứ chất bổ sung nào.

Bệnh nhân bị nổi bỏng hết người

Bệnh nhân đang tiến hành hóa trị có thể gặp nguy hiểm cao hơn từ sự tương tác thuốc nếu họ dùng chế phẩm bảo vệ sức khỏe. Chất chống oxi hóa có trong sản phẩm cũng gây trở ngại cho việc điều trị nhằm tiêu diệt tế bào ung thư. Những chuyên gia về ung thư thường khuyên rằng bệnh nhân nên hoàn toàn tránh dùng loại thực phẩm chức năng này cho đến khi kết thúc quá trình điều trị ung thư. Tuy nhiên, nếu quyết định dùng chất bổ sung thì phải thông báo cho bác sĩ biết chắc chắn rằng bệnh nhân đang dùng loại chế phẩm bảo vệ sức khỏe nào.

Tài liệu tham khảo:

http://www.cancer.org/treatment/treatmentsandsideeffects/complementaryandalternativemedicine/dietarysupplements/dietary-supplements-risks-and-side-effects