4 chất kích thích trong trà và tác động của chúng đối với sức khỏe

Có 4 chất trong trà có thể vượt qua các tế bào nội mô bảo vệ não còn gọi là “hàng rào máu não”, để tạo ra hiệu ứng kích thích thần kinh. Đầu tiên là caffeine – một chất kích thích quen thuộc có trong trà, cà phê và nước giải khát. Trà cũng chứa hai chất khác cùng nhóm chất với caffeine là theobromine và theophylline. Cuối cùng là L-theanine, một chất axit amin khá đặc biệt, có khả năng tạo ra một số hiệu ứng khá thú vị lên não.

Trà và cà phê mang đến những “cảm giác phấn chấn” khác nhau

Cả hai đều chứa caffeine và do đó có tác dụng như chất kích thích não bộ, nhưng bản chất của những hiệu ứng kích thích này là hoàn toàn khác nhau.

Các hiệu ứng mà trà mang tới được so sánh như sự cổ vũ nhẹ nhàng của mẹ Teresa để khuyến khích bạn làm một cái gì đó. Trong khi đó, sự kích thích từ cà phê thì giống như việc bị một sĩ quan quân đội đá vào mông.

Đối với một số người, cà phê thường mang đến cảm giác hưng phấn và tràn đầy năng lượng. Tuy nhiên, cà phê cũng gây ra ảnh hưởng tiêu cực do tác động kích thích quá mức này. Đôi khi nó có thể chi phối sự tập trung của bạn và khiến bạn mất nhiều thời gian vào những công việc vô bổ như kiểm tra email, lên Facebook, đọc những tin tức vô nghĩa v.v….

Trà có ít caffeine hơn cà phê, nhưng ba chất kích thích còn lại trong trà có thể kết hợp với nhau và mang lại những tác động hiệp đồng.

Tóm lại: Khác với trà, cà phê có thể mang lại cảm giác hưng phấn và tràn đầy năng lượng. Tuy nhiên, sự kích thích quá mức của cà phê cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất hoàn thành công việc của bạn.

Caffeine – là chất tác động thần kinh được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới

Caffeine – là chất gây tác động thần kinh được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Điều này nghe có vẻ tiêu cực, nhưng thực tế không phải như vậy. Caffeine gây kích thích hệ thần kinh trung ương, giúp tỉnh táo và làm giảm buồn ngủ.

Có nhiều cơ chế tác động của caffeine từng được đề xuất, trong đó cơ chế chính được cho là do caffeine chặn chất dẫn truyền thần kinh ức chế còn gọi là adenosine tại các khớp thần kinh trong não. Adenosine được cho là luôn tăng trong não suốt cả ngày, tạo nên một loại “áp lực ngủ.” Hàm lượng adenosine càng cao sẽ khiến bạn càng cảm thấy buồn ngủ. Và caffeine làm đảo ngược một phần tác động này bởi hiệu ứng kích thích não của nó.

Cà phê (nguồn caffeine lớn nhất), cũng là một trong những nguồn cung cấp các chất chống oxy hóa lớn nhất trong chế độ ăn uống hàng ngày. Sử dụng các thức uống từ cà phê được cho là có thể mang lại nhiều lợi ích đối với sức khỏe.

Nguồn caffeine lớn thứ hai trên toàn thế giới là trà – các loại trà khác nhau sẽ chứa một lượng caffeine khác nhau.

Sự khác biệt chính giữa caffeine trong cà phê và trà là hàm lượng caffeine trong trà ít hơn rất nhiều so với cà phê. Trong khi một tách cà phê đặc có thể cung cấp 100-300mg caffeine, thì một tách trà chỉ cung cấp khoảng 20-60mg.

Tóm lại: Caffeine chặn adenosine, một chất dẫn truyền thần kinh ức chế gây cảm giác buồn ngủ. Hàm lượng caffeine trong trà thấp hơn cà phê, do đó hiệu ứng kích thích thần kinh của trà cũng thấp hơn.

Theobromine và Theophylline

Theobromine, theophylline và caffeine đều thuộc nhóm hợp chất hữu cơ được gọi là xanthine. Cả theobromine và theophylline đều có một vài tác dụng sinh lý trên cơ thể.

• Theophylline làm giãn cơ trơn trong đường thở, giúp thở dễ dàng hơn, đồng thời cũng kích thích cả tốc độ và lực co bóp của tim.
• Theobromine cũng có thể kích thích tim, cải thiện lưu lượng máu đi khắp cơ thể, dẫn đến giảm huyết áp và còn có tác dụng lợi tiểu nhẹ.

Hạt ca cao là một nguồn giàu theobromine và theophylline. Hàm lượng các chất này trong một tách trà là rất nhỏ, vì vậy hiệu ứng của chúng từ trà có lẽ là không đáng kể.

Ngoài ra, một lượng nhỏ caffeine mà chúng ta hấp thụ sẽ chuyển hóa thành theobromine và theophylline. Vì thế mỗi lần bạn tiêu thụ caffeine, bạn sẽ gián tiếp làm tăng hàm lượng của hai chất này do chuyển hóa từ caffeine.

Tóm lại: Theobromine và theophylline là các chất hữu cơ cùng nhóm chất với caffeine, và có phản ứng kích thích trong cơ thể khác nhau. Hàm lượng các chất này trong một tách trà là rất nhỏ.

L-Theanine – Một axit amin tác động thần kinh với những tính năng khác biệt

Chất cuối cùng trong số bốn loại hợp chất kích thích trong trà là một dạng độc đáo của axit amin được gọi là L-theanine. Nó chủ yếu được tìm thấy trong cây chè (Camellia sinensis) và có thể vượt qua “hàng rào máu não” tương tự như caffeine, theobromine và theophylline.

Ở người, L-theanine tăng sản sinh sóng alpha, một loại sóng não được cho là giúp giảm lo âu. Đây có lẽ là lý do chính mà trà tạo ra cảm giác phấn chấn khác, nhẹ nhàng hơn cà phê.

L-theanine có thể ảnh hưởng đến các dẫn truyền thần kinh trong não như GABA và dopamine. Một số nghiên cứu cho thấy L-theanine, đặc biệt là khi kết hợp với caffeine, có thể cải thiện độ tập trung và các hoạt động chức năng của não.

Tóm lại: Trà có chứa axit amin L-theanine, là chất làm tăng sản sinh sóng não alpha. L-theanine khi kết hợp với caffeine có thể cải thiện các hoạt động chức năng của não.

Thông điệp cần nhớ

Trà có thể phù hợp cho những người nhạy cảm với hàm lượng caffeine cao trong cà phê. Nhờ L-theanine và ảnh hưởng của nó lên sóng alpha trong não, trà cũng có thể là một lựa chọn tốt hơn so với cà phê cho những người cần tập trung trong một khoảng thời gian dài.

Tài liệu tham khảo:

https://www.healthline.com/nutrition/stimulants-in-tea