Câu chuyện này bắt đầu từ một bài nghiên cứu tổng quan hệ thống và phân tích gộp (là loại nghiên cứu được cho là có độ tin cậy cao nhất) được viết bởi các nhà khoa học từ những đại học danh tiếng ở Anh, Hà Lan, Mỹ và được đăng trên tạp chí Annals of Internal Medicine (Biên niên sử của Y học Nội khoa) vào tháng 3/2014 về chất béo bão hòa. Bài nghiên cứu này kết luận không có sự khác biệt trong ảnh hưởng đến bệnh tim mạch giữa việc tiêu thụ chất béo bão hòa và chất béo không bão hòa.
Ngay sau đó, thông tin này được truyền tải chóng mặt trên các phương tiện truyền thông với các thông điệp như “bơ nên quay trở lại bàn ăn”, “dầu dừa tốt cho sức khỏe”, “không cần e ngại chất béo bão hòa”, v.v.
Vài ngày sau đó, các nhà khoa học cùng thời và cùng lĩnh vực đã chỉ trích và sửa chữa 6 lỗi có trong bài nghiên cứu này. Tuy nhiên, đại đa số cộng đồng không được cập nhật phiên bản mới đã sửa lỗi này và dẫn tới việc họ có nhìn nhận sai lầm về chất béo bão hòa.
Từ sự mâu thuẫn trong nghiên cứu này, Walter Willett, người đứng đầu của Bộ môn Dinh dưỡng Đại học Harvard đã nói, sự cố này nên được xem là một cảnh tỉnh cho những ai sử dụng phương pháp phân tích gộp. Nghiên cứu loại này cần được thực hiện bởi những nhà nghiên cứu rất quen thuộc với lĩnh vực này, đặc biệt khi nói tới nghiên cứu về dinh dưỡng. Đó là do khác với nghiên cứu về thuốc thường có thiết kế nghiên cứu tương tự nhau, nghiên cứu cho dinh dưỡng thường thay đổi rất lớn trong thiết kế giữa các nhóm nhà khoa học.
Câu chuyện này do đó đã bổ sung thêm những tiêu chuẩn quan trọng khi đánh giá độ tin cậy của thông tin y học, đó là cần tìm hiểu về đánh giá của các nhà khoa học cùng thời về bài nghiên cứu đó (các nhà khoa học cùng thời có đồng tình với kết quả nghiên cứu hay không?), đồng thời đánh giá trình độ chuyên môn của người thực hiện nghiên cứu (ai là người thực hiện nghiên cứu?).
Mời bạn xem tiếp Bài viết phân tích Chất béo bão hòa.
Tài liệu tham khảo
http://annals.org/aim/article/1846638/association-dietary-circulating-supplement-fatty-acids-coronary-risk-systematic-review?atab=7 http://www.sciencemag.org/news/2014/03/scientists-fix-errors-controversial-paper-about-saturated-fats