9 cách mà thực phẩm đã qua chế biến gây hại cho sức khỏe

Thực phẩm đã qua chế biến là có hại. Chúng là lý do chính khiến con người trên khắp thế giới đang trở nên béo phì và bệnh tật. Làm cách nào để biết điều đó?

Cứ mỗi lần một cộng đồng nào đó tiếp nhận chế độ ăn “phương Tây” với nhiều thực phẩm chế biến sẵn là họ lại bị bệnh. Chuyện này xảy ra chỉ trong vài năm. Bộ gen của họ không thay đổi, nhưng thực phẩm họ ăn thì có.

Thực phẩm thật và thực phẩm đã qua chế biến

Từ “đã qua chế biến” thường gây ra một vài hiểu lầm, vì vậy hãy để tôi làm rõ về điểm này.

Hiển nhiên là hầu hết thực phẩm chúng ta ăn đều được chế biến theo một cách nào đó. Táo được hái từ cây, thịt bò được xay trong máy và bơ là phần kem được tách ra từ sữa và khuấy lên.

Nhưng có sự khác biệt giữa chế biến cơ học và hóa học. Nếu chỉ có duy nhất một loại thực phẩm không được cho thêm bất kỳ hóa chất nào thì việc nó được xay hay cắt thế nào cũng không thành vấn đề. Nó vẫn sẽ là thực phẩm thật.

Tuy nhiên, những thực phẩm đã bị xử lý hóa chất và làm hoàn toàn từ nguyên liệu tinh chế và các chất nhân tạo được biết đến chúng với cái tên “thực phẩm đã qua chế biến”.

Đây là 9 cách mà thực phẩm đã qua chế biến gây hại cho sức khỏe của bạn.

1. Thực phẩm chế biến sẵn thường có lượng đường và sirô ngô chứa hàm lượng fructose cao

Thực phẩm chế biến thường được cho thêm đường hoặc người anh em của nó là sirô ngô fructose.

Như chúng ta đã biết, việc lạm dụng đường là rất có hại. Đường chứa năng lượng (calo) “rỗng” với ít giá trị dinh dưỡng nhưng số calo lại cao. Nhưng năng lượng rỗng thực sự chỉ là phần nổi của tảng băng. Ngoài lượng calo rỗng, rất nhiều nghiên cứu đã cho thấy đường còn có những tác động tàn phá tới hệ thống trao đổi chất.

Nó có thể dẫn tới tình trạng đề kháng insulin, tăng triglycerid, tăng lượng cholesterol có hại và lượng mỡ tích tụ trong gan và ổ bụng. Không có gì ngạc nhiên khi sự tiêu thụ đường gắn liền với những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới, bao gồm đau tim, tiểu đường, béo phì và ung thư.

Hầu hết mọi người không nhận quá nhiều đường từ cà phê hay đường rắc trên ngũ cốc, mà nạp chúng từ thực phẩm đã qua chế biến và đồ uống có đường.

Tóm lại, thực phẩm và đồ uống chế biến sẵn là nguồn tiêu thụ đường lớn nhất trong chế độ ăn. Đường rất có hại và có thể dẫn tới những vấn đề trầm trọng cho hệ thống trao đổi chất khi bị lạm dụng.

2. Thực phẩm đã qua chế biến là những “phần thưởng hưng phấn” và dẫn tới sự tiêu thụ quá mức cần thiết

Tất cả chúng ta đều muốn được thưởng thức đồ ăn ngon. Đó là bản chất tự nhiên.

Quá trình tiến hóa đã cho ta phát triển vị giác giúp định hướng môi trường thức ăn tự nhiên.

Khẩu vị của con người hướng tới những thức ăn ngọt, mặn và giàu chất béo vì chúng ta biết rằng những thực phẩm đó chứa nhiều năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết cho sinh tồn.

Hiển nhiên là nếu những công ty thực phẩm muốn đạt được thành công và khách hàng mua đồ của họ thì đồ ăn phải ngon.

Nhưng ngày nay, sự cạnh tranh rất khốc liệt. Có quá nhiều công ty thực phẩm và tất cả đang cạnh tranh với nhau.

Vì lý do này mà những nguồn chi phí khổng lồ đang được chi trả để làm ra những loại thực phẩm đáng thèm muốn nhất có thể.

Rất nhiều loại thực phẩm đã qua chế biến được thiết kế như một ‘’phần thưởng’’ tuyệt vời dành cho não, và chúng vượt quá bất kỳ thứ gì chúng ta đã từng có trong tự nhiên.

Con người có một hệ thống trao đổi chất phức tạp giúp chúng ta cân bằng năng lượng (nên ăn vào bao nhiêu và nên tiêu thụ bao nhiêu) để giữ chúng ta ở một cân nặng phù hợp, làm việc có hiệu quả tính tới thời điểm rất gần đây trong lịch sử tiến hóa.

Có khá nhiều bằng chứng cho thấy giá trị phần thưởng của thực phẩm có thể vượt qua hệ thống bảo vệ và khiến chúng ta ăn nhiều hơn nhu cầu cần thiết tới mức bắt đầu có hại cho sức khỏe.

Điều này được biết đến như “giả thuyết phần thưởng thức ăn của béo phì”.

Sự thật là thực phẩm chế biến đã tặng thưởng cho bộ não quá nhiều tới mức chúng ảnh hưởng tới suy nghĩ là hành vi của con người, khiến chúng ta ăn ngày một nhiều lên tới lúc chúng ta bắt đầu mắc bệnh.

Đồ ăn ngon thì rất tốt. Nhưng thực phẩm được sản xuất để trao thưởng quá cao ảnh hưởng ngắn hạn sự kìm hãm bẩm sinh nhằm chống tiêu thụ thái quá thức ăn, là không tốt.

Tóm lại: Các nhà máy chế biến thực phẩm đang dành một nguồn lực khổng lồ để khiến đồ ăn trở thành như một “phần thưởng” cho não hết sức có thể, dẫn tới sự tiêu thụ vượt mức.

3. Thực phẩm chế biến chứa tất cả các loại thành phần nhân tạo

Nếu bạn nhìn vào bảng thành phần của một thực phẩm chế biến được đóng gói sẵn, có khả năng rằng bạn không biết chút nào về một vài thành phần trong đó.

Đó là bởi vì một số thành phần không thực sự là đồ ăn, chúng là những hóa chất được thêm vào bởi những mục đích khác nhau.

Đây là một ví dụ về thực phẩm chế biến, tại quầy của Atkins Advantage, được quảng cáo với những thực phẩm ít chất đường bột thân thiện và lành mạnh.

Tôi không biết những thành phần đó là gì, nhưng hầu hết không phải là đồ ăn.

• Chất bảo quản: Hóa chất ngăn chặn thực phẩm thối rữa.
• Chất màu: Hóa chất được sử dụng để cung cấp cho các thực phẩm có màu cụ thể.
• Hương vị: Hóa chất cho thức ăn một hương vị đặc biệt.
• Chất tạo hình: Hóa chất cung cấp cho một kết cấu đặc biệt.

Nhớ rằng thực phẩm chế biến có thể chứa hàng chục hóa chất mà không hề được liệt kê trên nhãn hàng.

Ví dụ, “hương vị nhân tạo” là một công thức độc quyền. Các nhà máy không cần phải tiết lộ chính xác về ý nghĩa và thành phần hóa chất.

Vì lý do này, nếu bạn nhìn thấy dòng chữ ‘’hương vị nhân tạo’’ trên bao bì sản phẩm, nó có thể bao gồm hơn 10 loại hóa chất được pha trộn để cho ra một loại hương vị đặc biệt. Dĩ nhiên là hầu hết các hóa chất này đều đã được kiểm nghiệm an toàn. Nhưng nếu cơ quan quản lý vẫn nghĩ rằng đường và dầu thực vật là an toàn thì cá nhân tôi buộc phải nghi ngờ về con dấu “chứng nhận” của họ.

Tóm lại: Hầu hết các thực phẩm đã qua chế biến đều chứa đựng những hóa chất nhân tạo bao gồm hương liệu, chất ổn định, chất tạo màu và chất bảo quản.

4. Nhiều người thật sự có thể trở nên nghiện thực phẩm ăn vặt (junk food)

Bản chất “phần thưởng” của thực phẩm chế biến có thể gây ra những tác động lớn tới một số người.

Một vài người có thể thực sự trở nên nghiện những thứ này và hoàn toàn mất kiểm soát về lượng thức ăn mà họ tiêu thụ.

Mặc dù tình trạng nghiện thức ăn là điều gì đó mà hầu hết mọi người không hề biết đến, cá nhân tôi đã bị thuyết phục rằng đó là một vấn đề lớn trong xã hội hiện nay.

Đó cũng là nguyên nhân chính lý giải vì sao người ta đơn thuần là không thể ngừng ăn những loại thực phẩm này, bất chấp những nỗ lực để ngừng việc ăn quá mức.

Quá trình sinh hóa trong não của họ đã bị “bắt cóc” bởi chất dopamine được tiết ra dữ dội vào não khi họ ăn những thực phẩm này.

Điều này thực sự đã nhận được ủng hộ từ nhiều nghiên cứu. Đường và các loại thực phẩm ăn vặt có gây ra hưng phấn trong não giống như việc lạm dụng các loại thuốc như cocaine.

Tóm lại: Với nhiều người, thực phẩm ăn vặt có thể “bắt cóc” hệ thống sinh hóa của não, dẫn tới chứng nghiện những loại thực phẩm này, đồng thời là nguyên nhân dẫn tới mất khả năng kiểm soát lượng thực phẩm tiêu thụ.

5. Thực phẩm chế biến thường có lượng carbohydrate đã qua tinh luyện cao.

Có rất nhiều tranh cãi về lượng carbohydrate trong khẩu phần ăn.

Một số cho rằng nguồn cung cấp năng lượng chính nên đến từ tinh bột, trong khi những người khác thì lại tránh như tránh bệnh dịch hạch.

Nhưng có một điều mà hầu hết mọi người đều đồng ý, là carbohydrate từ thực phẩm toàn phần (whole food) tốt hơn nhiều so với carbohydrate tinh chế.

*Thực phẩm toàn phần là loại thực phẩm chưa qua chế biến hoặc chế biến ít nhất có thể.

Thực phẩm chế biến sẵn thường có lượng carbohydrate cao, nhưng thường là đã qua tinh chế.

Một vấn đề chính là những carbohydrate “đơn giản”, đã qua tinh luyện này nhanh chóng bị tiêu hóa, dẫn tới lượng đường và insulin trong máu tăng cao. Nó có thể dẫn tới tình trạng thèm tinh bột sau một vài giờ, khi lượng đường trong máu giảm trở lại. Hiện tượng này được gọi là ‘’vòng trượt đường huyết’’ có thể liên quan tới nhiều người đang trong chế độ high-carb.

Không có gì ngạc nhiên khi ăn nhiều carbohydrate tinh chế liên quan tới những tác động y tế tiêu cực và nhiều bệnh mãn tính.

ĐỪNG để bị lừa bởi những nhãn ghi ‘’ngũ cốc’’ thường được dán nhãn lên thực phẩm đã qua chế biến, bao gồm cả ngũ cốc ăn sáng. Đây thường là ngũ cốc đã được nghiền rất mịn và có tác hại y như những thực phẩm tinh chế khác.

Nếu bạn có dự định ăn tinh bột, hãy lấy chúng từ những thành phần nguyên bản riêng rẽ chứ không phải từ thực phẩm ăn vặt.

Tóm lại: Tinh bột mà bạn tìm thấy trong thực phẩm chế biến thường là những carbohydrate ‘’đơn giản’’ đã qua tinh chế. Chúng dẫn tới lượng đường và insulin trong máu tăng cao và có những tác động tiêu cực lên sức khỏe.

6. Hầu hết thực phẩm chế biến đều nghèo dinh dưỡng

Thực phẩm chế biến có rất ít chất dinh dưỡng thiết yếu so với thực phẩm thuần chưa qua chế biến.

Ở một vài trường hợp, vitamin và chất khoáng tổng hợp được thêm vào để bù đắp những gì đã mất trong quá trình chế biến.

Tuy nhiên, dinh dưỡng tổng hợp KHÔNG phải là một sự thay thế tốt cho nguồn dinh dưỡng tìm thấy trong thực phẩm thuần.

Ngoài ra, đừng quên rằng thực phẩm thật chứa nhiều hơn những vitamin và khoáng chất tiêu chuẩn mà chúng ta quen thuộc.

Thức ăn thật như thực vật và động vật chứa hàng nghìn chất dinh dưỡng vi lượng mà khoa học mới chỉ bắt đầu tìm thấy.

Có thể một ngày nào đó chúng ta sẽ phát minh ra một công thức hóa học có thể thay thế cho những chất dinh dưỡng này, nhưng tới lúc đó thì cách duy nhất để có được chúng trong chế độ ăn là ăn những thực phẩm thuần chưa qua chế biến.

Càng ăn nhiều thực phẩm chế biến, bạn nhận được càng ít vitamin, chất khoáng, chất chống oxi hóa và các vi chất dinh dưỡng khác.

Tóm lại: Có rất nhiều dinh dưỡng tìm thấy trong thực phẩm thuần không có trong thực phẩm chế biến. Bạn càng dùng nhiều thực phẩm chế biến, bạn nhận được càng ít dưỡng chất.

7. Thực phẩm đã qua chế biến có xu hướng ít chất xơ

Chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan có thể lên men có những lợi ích khác nhau.

Một trong số đó là chức năng như một prebiotic, là thức ăn cho những vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa.

Cũng có những bằng chứng cho thấy chất xơ có thể làm chậm lại sự hấp thụ carbonhydrate và giúp chúng ta thấy no hơn với ít năng lượng hơn.

Chất xơ hòa tan đồng thời giúp điều trị nhiều trường hợp táo bón, vốn là một vấn đề phổ biến ngày nay.

Chất xơ được tìm thấy tự nhiên trong thức ăn thường bị mất đi trong quá trình chế biến hoặc bị cố ý loại bỏ. Vì vậy mà phần lớn thực phẩm chế biến có rất ít chất xơ.

Tóm lại: Chất xơ hòa tan, có thể lên men có những lợi ích quan trọng với sức khỏe, nhưng lại có rất ít trong hầu hết thực phẩm chế biến do bị mất trong quá trình chế biến hoặc bị loại bỏ trong quá trình sản xuất.

8. Thực phẩm chế biến cần ít năng lượng và thời gian để tiêu hóa

Các nhà máy chế biến thực phẩm mong muốn sản phẩm của họ có hạn sử dụng dài. Họ cũng muốn các lô thực phẩm có sự nhất quán và đồ ăn thì dễ tiêu thụ.

Với cách mà thực phẩm được chế biến, nó thật sự rất dễ để nhai và nuốt. Đôi khi gần như là tan chảy ngay trong miệng.

Hầu hết chất xơ đã bị loại bỏ và các thành phần được tinh chế, các chất dinh dưỡng bị cô lập không hề giống với những thực phẩm nguyên bản ban đầu.

Một hậu quả của việc này là sẽ tốn ít năng lượng để ăn và tiêu hóa thực phẩm chế biến.

Chúng ta có thể ăn nhiều hơn trong khoảng thời gian ngắn hơn (nạp nhiều năng lượng) và lại sử dụng ít năng lượng (tiêu tốn ít calo) hơn so với việc ăn các thực phẩm thuần chưa qua chế biến.

Một nghiên cứu trên 17 người đàn ông và phụ nữ khỏe mạnh để so sánh sự khác nhau về tiêu thụ năng lượng sau một bữa ăn thực phẩm chế biến và thực phẩm thuần.

Họ đã ăn một chiếc bánh kẹp với bánh mì ngũ cốc và phô mai cheddar (thực phẩm thuần) hoặc bánh mỳ trắng với phô mai đã qua chế biến (thực phẩm chế biến).

Hóa ra người ta tiêu thụ lượng năng lượng gấp đôi khi tiêu hóa những thực phẩm chưa qua chế biến.

Hiệu ứng nhiệt của thức ăn (TEF) là một công cụ đo lượng năng lượng tiêu tốn của các loại thực phẩm khác nhau sau khi ăn. Nó chiếm khoảng 10% tổng chi phí năng lượng ở một người bình thường.

Theo nghiên cứu này, những người ăn thực phẩm chế biến sẽ cắt giảm một nửa số TEF, làm giảm đáng kể tổng năng lượng tiêu hao trong ngày.

Tóm lại: Chúng ta chỉ tiêu tốn một nửa năng lượng để tiêu hóa và chuyển hóa các loại thức ăn chế biến so với thực phẩm thuần.

9. Thực phẩm chế biến thường nhiều chất béo chuyển hóa (trans fat) hoặc dầu thực vật đã qua chế biến

Thực phẩm chế biến thường có nhiều chất béo có hại.

Chúng thường chứa các chất béo giá rẻ, dầu từ các loại hạt và thực vật đã tinh chế (như dầu đậu nành) thường đã bị hydro hóa trở thành chất béo chuyển hóa.

Dầu thực vật là cực kỳ có hại và hầu hết mọi người đã sử dụng quá nhiều.

Những chất béo này chứa một lượng lớn axit béo omega-6, có thể dẫn tới quá trình oxy hóa và viêm nhiễm trong cơ thể.

Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng khi ăn nhiều loại dầu này sẽ làm gia tăng đáng kể nguy cơ bị các bệnh tim mạch, nguyên nhân tử vong phổ biến nhất ở các nước phương Tây ngày nay.

Nếu chất béo đã bị hydro hóa, mọi chuyện thậm chí còn tệ hơn. Các chất béo đã bị hydro hóa (chuyển hóa) là những chất có hại nhất mà bạn đưa vào cơ thể.

Cách tốt nhất để tránh dầu từ các loại hạt và chất béo chuyển hóa là tránh thực phẩm chế biến. Bạn nên thay thế bằng các loại chất béo như bơ, dầu dừa và dầu olive.

Hãy chỉ ăn thực phẩm thật!

Khi thay thế những thực phẩm thật và truyền thống như bơ, thịt và rau bằng thức ăn vặt tệ hại đã qua chế biến, chúng ta trở nên béo phì và bệnh tật.

Thực phẩm thật là chìa khóa cho sức khỏe, thực phẩm đã qua chế biến thì không.

Tài liệu tham khảo

http://authoritynutrition.com/9-ways-that-processed-foods-are-killing-people/