Thực phẩm biến đổi gen – Những điều cần biết

Khi thực phẩm đã được “biến đổi gen” điều đó có nghĩa là gì?

Thực phẩm biến đổi gen (genetically modified, GM), hay thực phẩm sử dụng kỹ thuật chuyển gen (genetically engineered, GE), là các loại thực phẩm được tạo ra từ những sinh vật có DNA của chúng đã thay đổi. Các nhà khoa học đưa gen là các đoạn DNA của các sinh vật sống khác (từ thực vật hay động vật) và chèn chúng vào sinh vật khác. Các loại sinh vật này còn được gọi là những sinh vật biến đổi gen (genetically modified organism, GMO).

Mục đích của sinh vật biến đổi gen là làm cho chúng tốt hơn ở một đặc tính nào đó. Ví dụ ở ngô có thể có một gen bổ sung mà làm cho nó trở nên dinh dưỡng hơn, chịu được thời tiết hoặc điều kiện sinh trưởng tốt hơn, hoặc có khả năng kháng thuốc diệt cỏ, côn trùng, sâu bệnh tốt hơn.

Các loại cây trồng đầu tiên được biến đổi gen ở Mỹ là ngô, đậu tương và bông. Nhiều loại thực phẩm chế biến, trong đó có chứa một lượng lớn ngô và đậu nành, có chứa GMO. Năm 2012, khoảng 90% ngô và đậu tương được trồng tại Hoa Kỳ là giống đã được biến đổi gen.

Cây trồng GM khác hiện đang được cho phép trong thực phẩm và thức ăn cung cấp của Hoa Kỳ gồm linh lăng, cải dầu, rau diếp xoăn, lanh, đu đủ, mận, khoai tây, gạo, bí, củ cải đường và cà chua.

Phương pháp tương tự có thể được sử dụng để phát triển các loài động vật biến đổi gen cho mục đích y tế và nghiên cứu, cũng như đối với thực phẩm. Một số đang được triển khai, trong đó có một loại cá hồi có thể sinh trưởng đến kích thước cần thiết nhanh chóng hơn, nhưng cho đến nay Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chưa phê chuẩn việc sử dụng chúng vào mục đích thương mại.

Các loài động vật biến đổi gen khác được nhắc tới gần đây bao gồm một giống bò có thể sản xuất ra sữa ít gây dị ứng và một giống lợn thân thiện môi trường hơn, mặc dù kinh phí cho dự án đã bị dừng lại vào năm 2012.

Ăn thực phẩm biến đổi gen có thể gây hại cho con tôi không?

Câu trả lời bạn nhận được tùy thuộc vào người mà bạn hỏi về chủ đề gây nhiều tranh cãi này. Chính phủ Hoa Kỳ đảm bảo với công chúng rằng bất kỳ cây trồng hoặc động vật biến đổi gen mà đã được kiểm duyệt thì an toàn cho người tiêu dùng và môi trường. Nhưng đó không phải là sự đồng thuận trong cộng đồng khoa học và nhiều nhóm không đồng ý với kết luận trên.

Khi nói đến thực phẩm, nhiều người tin rằng càng tự nhiên càng tốt – và có thể điều này đặc biệt quan trọng khi mà thực phẩm đó có liên quan đến con cái của họ. Bởi vì sự kết hợp gen xảy ra trong phòng thí nghiệm mà không thể có trong tự nhiên, các nhà phê bình lo ngại rằng ăn thực phẩm công nghệ có thể có tác động sâu rộng đến sức khỏe con người và môi trường.

Chất gây dị ứng là một trong những mối quan tâm. Đó là bởi vì GMO có thể tạo ra những chất dị ứng đã được biết – hoặc thậm chí là chưa biết. Nếu một người bị dị ứng với cái gì đó trong gen được đưa vào, người đó sẽ bị dị ứng với sản phẩm GMO mới đó.

Thậm chí còn có một số lo ngại rằng khi bạn đưa một gen mới vào một sinh vật, nó có thể tạo ra một chất gây dị ứng hoàn toàn mới – có thể gây ra phản ứng dị ứng ở những người nhạy cảm (đặc biệt là trẻ em). Và không có cách nào tốt để thử nghiệm những loại thực phẩm GMO để đảm bảo rằng điều này sẽ không xảy ra.

“Thử nghiệm để tìm ra chất gây dị ứng là rất khó,” Jane Rissler, một nhà nghiên cứu bệnh học thực vật và là một nhà khoa học thâm niên của Liên hiệp Các khoa học Liên quan, một tổ chức lợi ích cộng đồng phi lợi nhuận, đã nói.

Ngoài ra, trong khi các nhà sản xuất và chính phủ đã hoạt động theo giả định rằng nếu các loại thực phẩm gốc là an toàn thì sản phẩm GMO tạo thành cũng sẽ an toàn; phe phản đối tin rằng giả định này có thể không nhất thiết phải đúng khi mà sinh vật đã bị thay đổi đáng kể.

Thực phẩm biến đổi gen không được thử nghiệm về độ an toàn phải không?

Không có luật yêu cầu thử nghiệm tính an toàn cho hầu hết các loại thực phẩm biến đổi gen, Rissler nói. Các công ty sản xuất có thể kiểm tra tự nguyện và nhiều công ty đã làm điều đó, nhưng Rissler và những người khác cho rằng các công ty này không được tổ chức theo một tiêu chuẩn đủ cao, đặc biệt là bởi vì các nguy cơ của biến đổi gen phần lớn còn chưa được biết đến.

Mặc dù các chuyên gia đều đồng ý là phải có thêm những nghiên cứu bổ sung về thực phẩm biến đổi gen, cộng đồng y khoa còn cho là cũng cần thêm nhiều kiểm tra trước thị trường và việc ghi nhãn là cần thiết. Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ cho biết cần yêu cầu các xét nghiệm bắt buộc trước khi thực phẩm biến đổi gen được phép đưa ra thị trường tiêu thụ. Ngoài việc yêu cầu các thử nghiệm an toàn và ghi nhãn, Viện Hàn lâm Y khoa Môi trường còn kêu gọi một sự tạm ngừng đối với thực phẩm biến đổi gen.

Trên mặt trận môi trường và kinh tế, phe đối lập tin rằng GMO sẽ làm giảm tính đa dạng của thực vật và dẫn đến một vài công ty lớn thống trị sản xuất lương thực của thế giới. Các hệ sinh thái có thể bị thay đổi khi mà những loài cá bị thay đổi di truyền và những loài côn trùng có ích có thể bị tiêu diệt đi cùng với những loài côn trùng phá hoại mùa vụ.

Thực phẩm GMO cũng đặt ra một gánh nặng cho những người nông dân, khi mà cây trồng đôi khi bị nhiễm bởi GMO từ các trang trại lân cận và khó có thể phát hiện ra thành phần nhiễm vào trong các hạt giống mà họ mua.

Những người ủng hộ chỉ ra rằng GMO đã được mua bán trên thị trường từ nhiều năm trước (từ năm 1996 tại Hoa Kỳ) và không có bất kỳ hậu quả thảm khốc nào. GMO trồng ít tốn kém hơn và dùng thuốc trừ sâu ít hơn, giảm lượng độc tố đi vào trong đất, không khí và nước. Họ cũng cho rằng với sản lượng ngày càng tăng, các sản phẩm GMO thậm chí có thể giúp nuôi sống các nước đang phát triển.

Những người ủng hộ cũng tự tin rằng không có gì phải lo lắng về sức khỏe. “Thực phẩm biến đổi sinh học không gây ra bất kỳ rủi ro nào cho người tiêu dùng, chúng cũng tương tự như các loại thực phẩm thông thường thôi,” phát ngôn viên của FDA Stephanie Kwisnek nói.

Kwisnek chỉ ra rằng các loại thực phẩm biến đổi sinh học được quy định bởi FDA (là cơ quan theo dõi sự an toàn của tất cả các loại thực phẩm trên thị trường), Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) và Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA). Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ sẽ đảm bảo thực vật được trồng một cách an toàn và FDA sẽ đảm bảo rằng bất kỳ loại thuốc trừ sâu nào được sử dụng đều phải an toàn cho con người và môi trường.

Kwisnek nói rằng trong khi thử nghiệm độ an toàn và những tư vấn về thực phẩm biến đổi gen là tự nguyện, các công ty vẫn còn có một nghĩa vụ pháp lý tuân theo đạo luật Liên bang Thực phẩm, Dược phẩm và Mỹ phẩm là phải đảm bảo rằng bất kỳ thực phẩm nào họ bán – thông thường hoặc biến đổi gen – đều phải đáp ứng tất cả các tiêu chuẩn an toàn. Nếu không, FDA có quyền rút nó ra khỏi thị trường.

FDA không yêu cầu nhãn của sản phẩm phải đưa ra các thông tin về cách sản phẩm được sản xuất. Nếu một sản phẩm biến đổi sinh học dẫn đến sự khác biệt đáng kể so với sản phẩm gốc, thì khi đó việc ghi nhãn sẽ được yêu cầu, Kwisnek nói. Ví dụ: những khác biệt đáng kể này có thể là ở tính chất dinh dưỡng, hoặc sự hiện diện của một chất gây dị ứng.

Nhưng nếu không có xét nghiệm bắt buộc và ghi nhãn, giới phê bình nói rằng nó rất khó để nói liệu một thực phẩm có bị biến đổi gen hay không.

Làm thế nào tôi có thể xác định thực phẩm nào đã được biến đổi gen?

Trên thực tế, chúng ta ăn thực phẩm biến đổi gen mỗi ngày mà không biết. Đó là bởi vì các loại thực phẩm chế biến như các loại dầu thực vật và các phụ gia thực phẩm – và thậm chí cả thức ăn trẻ em – thường sử dụng các loại thực phẩm đã được biến đổi gen, và không có yêu cầu nào bắt buộc chúng phải được ghi nhãn.

Tuy nhiên, ở một mức độ nào đó, nhóm người tiêu dùng đã yêu cầu ghi nhãn tất cả các loại thực phẩm biến đổi gen. “Bằng cách đó, những người mà biết họ nhạy cảm sẽ ít nhất có thể để tránh các loại thực phẩm có thể gây ra dị ứng,” Rissler nói. Nếu không có nhãn, những người nhạy cảm hoặc những người không sẵn lòng dùng sản phẩm GMO sẽ không có sự lựa chọn nào cả.

Theo Trung tâm An toàn Thực phẩm, 61 quốc gia – bao gồm cả những quốc gia trong khối Liên minh châu Âu, Nga và Trung Quốc – yêu cầu ít nhất một số thực phẩm phải được ghi nhãn là có chứa GMO. Tại Hoa Kỳ, hơn 20 tiểu bang có luật tương tự như vậy.

Nhưng cuộc chiến ghi nhãn GMO còn diễn xa hơn thế. Trong năm 2012, một cuộc bỏ phiếu yêu cầu ghi nhãn thực phẩm biến đổi gen đã suýt bị đánh bại ở California. Nhóm người tiêu dùng đã quy tội những thiệt hại hàng triệu đô la mà các ngành công nghiệp hóa chất và thực phẩm đã bỏ ra cho chiến dịch chống lại cuộc bỏ phiếu này.

Tôi có thể làm gì để tránh GMO?

Nếu bạn đang tìm cách để loại bỏ GMO ra khỏi chế độ ăn uống của bạn, Trung tâm An toàn Thực phẩm cung cấp những lời khuyên sau đây:

Mua thực phẩm hữu cơ. Chương trình Hữu cơ Quốc gia của USDA quy định ghi nhãn các thực phẩm hữu cơ. Thực phẩm được chứng nhận là hữu cơ thì không có chứa GMO.

Hãy tìm các loại thực phẩm được ghi nhãn “không biến đổi gen”. Một số nhà sản xuất thực phẩm tự nguyện ghi nhãn sản phẩm của họ.

Tránh những thực phẩm có nhiều khả năng được biến đổi gen. Bốn loại thực phẩm chính thường là GMO bao gồm thực phẩm chứa ngô, đậu tương, cải dầu và hạt bông. Bột ngô và bột đậu nành, dầu hạt cải và dầu hạt bông, và củ cải đường đều là thực phẩm biến đổi gen.

Ăn trái cây và rau quả tươi. Hầu hết các loại trái cây và rau quả tươi tại Mỹ là không biến đổi gen. Một vài loại trái cây và rau quả có thể được biến đổi gen bao gồm bí ngòi, bí vàng (yellow crookneck squash), ngô ngọt và đu đủ Hawaii.

Tài liệu tham khảo

http://www.babycenter.com/0_genetically-modified-foods-what-you-need-to-know_12230.bc?showAll=true