Giải mã Saffron – Kỳ 1: Những điều cần biết

Bài viết đã được đăng trên báo Soha.vn ngày 21/11/2020 tại đây

Đây là loại nhụy hoa được các công ty kinh doanh ví như ‘thần dược’ cho sức khỏe, có giá cao ‘ngút trời’. Vì sao loại nhụy hoa này lại đắt như vậy?

Nhụy hoa nghệ tây – Saffron là gì?

Saffron là tên gọi của phần nhụy hoa của cây nghệ tây có màu đỏ vàng, có tên khoa học là Crocus sativus L, nhưng vẫn thường được gọi là nhụy hoa nghệ tây.

Đây là loài hoa phân bổ chủ yếu ở lục địa Á-Âu, Bắc Phi, Bắc Mỹ và Châu Đại Dương. Mỗi cây có thể ra từ 2-5 bông hoa màu tím, mỗi bông có 3 nhụy hoa.

Nhụy hoa nghệ tây được cho là có nguồn gốc từ khu vực Địa Trung Hải, Tiểu Á, Iran. Chúng được người Ả Rập trồng ở Tây Ban Nha ở khoảng năm 961. Vào khoảng thế kỷ thứ 13, người Tây Ban Nha đã đưa giống cây nghệ tây đến ngôi làng Navelli, thuộc tỉnh L’Aquila nước Ý. Vào lúc ấy, nó được xem như một loài gia vị đặc biệt và được bán ở các khu vực và thành phố giàu có như Milan và Venice, lan dần sang các nước Pháp, Đức và Áo.

Mỗi kilogram saffron tại Việt Nam hiện có giá là 175 triệu đến 450 triệu đồng.

Tại các nước Trung Đông và châu Âu, saffron thường được dùng nhiều nhất với mục đích tạo màu cho thực phẩm, bên cạnh hương vị nhẹ nhàng được một số chuyên gia xem là đặc trưng của gia vị này. Thế nhưng trong vài năm trở lại đây, saffron nổi lên ở Việt Nam như một ‘thần dược’ nhiều công dụng, thậm chí còn được ví như “vàng đỏ”. (Xem Giải mã các công dụng của saffron trong bài Kỳ 2)

Vì sao Saffron rất đắt?

Saffron đắt đỏ bởi vì để có được 1 ounce (chưa đến 30 gr), cần khoảng 4.000 bông hoa, cùng với những lao động lành nghề, quy trình xử lý tinh tế.

Saffron được thu hoạch trong vài giờ trước khi bình minh, vì lúc này cánh hoa vẫn còn khép lại giúp bảo vệ nhụy hoa, đồng thời giúp quá trình thu hoạch hoa cũng dễ dàng hơn. Sau khi thu hoạch, các bông hoa được xếp cẩn thận vào giỏ.

Vào cùng ngày, các nghệ nhân sẽ tách ba sợi nhụy nhỏ trên mỗi cánh hoa còn ẩm. Đó là một quá trình tinh tế đòi hỏi những nghệ nhân lành nghề làm việc hàng giờ đồng hồ và cực kỳ kiên nhẫn.

Vào buổi tối, những nhụy hoa tươi được sấy khô, một quá trình làm tăng thêm sự phong phú về cả màu sắc lẫn hương vị của chúng.

Sự hạn chế của sản xuất và nhu cầu tiêu thụ cao đã góp phần thổi cao giá thành của loại gia vị này. Mặt khác, các báo cáo gần đây về hoạt tính dược lý và đặc tính y học của Saffron cũng khiến nó trở thành mặt hàng bị làm giả khá nhiều trên thị trường.

Các chuyên gia lưu ý, mặc dù đắt đỏ, saffron không phải loại ‘thần dược’ dành cho tất cả mọi người bởi chúng có tác dụng phụ. Và đặc biệt, các chuyên gia chỉ ra rằng hoạt chất và tác dụng của nhụy hoa nghệ tây hoàn toàn có trong những loại thuốc rẻ tiền tương đương.

Mời các bạn đón đọc Giải mã Saffron – Kỳ 2: Thần dược hay thảo dược – góc nhìn khoa học.

Tài liệu tham khảo

https://www.nytimes.com/2020/05/12/travel/italy-saffron.html

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3731881/

https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-844/saffron

https://www.drugs.com/npp/saffron.html