Chủ Nhật, 24/03/2024
Những vấn đề được quan tâm COVID-19 Vaccine AstraZeneca có gây ra tình trạng đông máu? – Kỳ 6

Vaccine AstraZeneca có gây ra tình trạng đông máu? – Kỳ 6

 

Bất kể sự thành công vượt xa mong đợi của vaccine COVID, những câu chuyện về các tác dụng phụ của vaccine (dẫu chưa được kiểm chứng) vẫn lan đi rất nhanh. Nổi bật nhất trong những ngày qua chính là việc các nước châu Âu đã đình chỉ một phần hoặc toàn bộ việc sử dụng vaccine AstraZeneca sau khi có báo cáo về một số trường hợp chảy máu bất thường hoặc xuất hiện các cục máu đông gần với thời điểm tiêm chủng.  Hầu hết các quốc gia cho biết họ làm như vậy vì thận trọng và muốn chờ cho đến khi các cơ quan y tế hàng đầu có thể xem xét các trường hợp và đưa ra kết luận cụ thể.

Theo ý kiến chung của hầu hết các chuyên gia y tế, hiện vẫn chưa tìm thấy mối liên hệ nào giữa vaccine và tình trạng đông máu của các bệnh nhân được báo cáo.

Những ca bệnh được báo cáo khiến các quốc gia phải thực hiện các bước đề phòng

Hàng triệu liều vaccine AstraZeneca đã được tiêm cho người dân ở hàng chục quốc gia trên thế giới. Thế nhưng, hàng loạt các quyết định tạm dừng sử dụng vaccine AstraZeneca, chủ yếu là của các nước châu Âu, đã được đưa ra sau khi có báo cáo về bốn trường hợp nghiêm trọng ở Na Uy: cả bốn trường hợp đều là các nhân viên y tế dưới 50 tuổi được tiêm vaccine. Hai người trong số họ đã chết vì xuất huyết não và hai người còn lại đang phải nhập viện. Bên cạnh đó, cái chết của một phụ nữ 60 tuổi ở Đan Mạch và một người đàn ông 57 tuổi ở Ý cũng thúc đẩy các quyết định nhanh chóng, mặc dù các trường hợp tử vong vẫn chưa được điều tra đầy đủ để xác định xem liệu có mối liên hệ nào giữa vaccine và tình trạng bệnh của họ hay không.

Cục máu đông và nguyên nhân gây ra chúng là gì?

Cục máu đông là một khối máu đặc, sền sệt có thể gây tắc nghẽn mạch máu. Các cục máu đông hình thành do chấn thương và cũng có thể do nhiều bệnh gây ra, bao gồm ung thư và rối loạn di truyền, một số loại thuốc và ngồi lâu hoặc nghỉ ngơi trên giường. Các cục máu đông hình thành ở chân đôi khi vỡ ra và di chuyển đến phổi hoặc não, khi đó chúng có thể gây chết người.

Vaccine có thể gây ra cục máu đông không?

Daniel Salmon, giám đốc Viện An toàn vaccine tại Đại học Johns Hopkins, cho biết vaccine chưa được chứng minh là gây ra cục máu đông.

Cục máu đông là tình trạng phổ biến trong dân số nói chung. Các cơ quan y tế nghi ngờ rằng các trường hợp được báo cáo ở những người nhận vaccine rất có thể là ngẫu nhiên và không liên quan đến việc tiêm chủng.

Mark Slifka, một nhà nghiên cứu vaccine tại Đại học Khoa học và Sức khỏe Oregon cho biết: “Có rất nhiều nguyên nhân gây ra đông máu, nhiều yếu tố gây nguy cơ mắc bệnh và rất nhiều người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn – và đây lại thường là những người đang được tiêm vaccine”.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, mỗi năm ở Hoa Kỳ có 300.000 – 600.000 người bị xuất hiện các cục máu đông trong phổi hoặc trong tĩnh mạch ở chân hoặc các bộ phận khác của cơ thể.

Dựa trên dữ liệu đó, mỗi ngày có khoảng 1.000 đến 2.000 ca bệnh máu đông xảy ra trong dân số Hoa Kỳ, theo Tiến sĩ Stephan Moll, một nhà huyết học và giáo sư y khoa tại Đại học Bắc Carolina.

Moll nói: “Hoa Kỳ có 253 triệu người trưởng thành. Nếu mỗi ngày có 2,3 triệu người ở Hoa Kỳ được tiêm vaccine COVID, điều đó có nghĩa là khoảng 1% dân số trưởng thành được tiêm phòng mỗi ngày.” Như vậy, khoảng 1% trong số 1.000 – 2.000 ca bệnh máu đông hàng ngày sẽ xảy ra ở những bệnh nhân được tiêm chủng, tức là sẽ có khoảng 10 đến 20 ca bệnh này mỗi ngày trong số những người được tiêm chủng. Đây chỉ là một phần của tỷ lệ cơ bản bình thường, không liên quan đến vaccine.

“Chỉ khi dữ liệu dịch tễ học cho thấy tỷ lệ đó cao hơn, thì người ta mới bắt đầu tự hỏi về mối quan hệ nhân quả,” Moll nói.

Dữ liệu hiện có về vaccine của AstraZeneca có thể cho chúng ta biết điều gì?

Tiến sĩ David Wohl, giám đốc phòng khám vaccine tại Đại học Bắc Carolina (Mỹ), cho biết ông không thấy bằng chứng nào cho thấy bất kỳ loại vaccine COVID nào gây ra cục máu đông, còn gọi là huyết khối, trong các thử nghiệm lâm sàng lớn.

Tại Anh, 9,7 triệu liều vaccine AstraZeneca đã được tiêm cho người dân tháng trước. Dữ liệu của Anh cho thấy đã xảy ra một số tình trạng đông máu, mặc dù cực kỳ hiếm gặp, nhưng tỷ lệ này ở người được tiêm vaccine AstraZeneca tương đương với tỉ lệ này ở những người tiêm vaccine Pfizer. Nhưng tình trạng tiểu cầu thấp bất thường phổ biến hơn ở những người tiêm vaccine AstraZeneca.

Nhưng Wohl cũng lưu ý, “Có sự khác biệt giữa các thử nghiệm và cuộc sống thực. Chúng tôi không muốn bỏ qua bất kỳ tín hiệu nào có thể là dấu hiệu của một vấn đề lớn hơn. Nhưng tại thời điểm này, còn quá sớm để nghĩ rằng AstraZeneca gây ra huyết khối.”

Vaccine có gây ra các rối loạn chảy máu khác không?

Các loại vaccine khác, đặc biệt là vaccine được tiêm cho trẻ em cho bệnh sởi, quai bị và rubella, có liên quan đến việc hạ thấp tạm thời mức độ tiểu cầu, một thành phần máu cần thiết cho quá trình đông máu.

Mức độ tiểu cầu giảm đã được báo cáo ở một số ít bệnh nhân được tiêm vaccine Moderna, Pfizer-BioNTech và AstraZeneca. Một người nhận, một bác sĩ ở Florida, đã chết vì xuất huyết não khi lượng tiểu cầu của anh ta không thể phục hồi, và những người khác đã phải nhập viện. Các quan chức y tế Hoa Kỳ đã nói rằng các trường hợp đang được điều tra, nhưng họ chưa báo cáo kết quả của những đánh giá đó và chưa chỉ ra rằng có bất kỳ mối liên hệ nào với vaccine.

Kết luận:

Như vậy, trong lúc chờ kết quả nghiên cứu cụ thể của các quan chức y tế, hiện vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy có mối liên hệ giữa vaccine AstraZeneca và tình trạng đông máu cũng như các ca tử vong được báo cáo.

Mối liên hệ giữa vaccine và một căn bệnh hoặc triệu chứng phụ nào đó được xem là đáng tin khi nghiên cứu dịch tễ cho thấy có sự khác biệt đáng kể về tỉ lệ bệnh giữa nhóm tiêm chủng và nhóm không tiêm chủng.

Tài liệu tham khảo

https://www.nytimes.com/2021/03/15/health/astra-zeneca-vaccine-blood-clots-bleeding.html